Nowotwór szyjki macicy to druga, co do częstości przyczyna zgonu spowodowana chorobą nowotworową, każdego dnia średnio 5 kobiet umiera na raka szyjki macicy. Te dane mogłyby wyglądać zdecydowanie inaczej gdyby kobiety dbały o badania profilaktyczne i regularnie wykonywały cytologię. Kiedy należy wykonać badanie cytologiczne? Jak pobiera się wymaz do badania? Czy cytologia jest badaniem bolesnym? W jaki sposób interpretować wynik badania? Co zrobić, gdy w rozmazie pojawiają się patologiczne komórki? Sprawdź w Naszym artykule Cytologia – co to za badanie? Cytologia to badanie polegające na pobraniu, za pomocą odpowiedniego narzędzia, komórek nabłonkowych wyścielających część pochwową szyjki macicy oraz kanał szyjki macicy. Materiał pobrany za pomocą specjalnej szczoteczki nanosi się na szkiełko mikroskopowe, utrwala a następnie po zabarwieniu określa się morfologię uzyskanych komórek. Dzięki temu można uchwycić wszelkie zmiany w wyglądzie komórek wyścielających szyjkę macicy i w razie konieczności wykonać inne badania. Rozmaz oceniany jest przez lekarza patomorfologa bądź diagnostę laboratoryjnego specjalizującego się w ocenie rozmazów ginekologicznych. Dzięki doświadczeniu lekarzy oraz diagnostów możemy wykryć nawet najmniejsze zaburzenia w morfologii komórek nabłonkowych, dlatego cytologia to tak ważne badanie często ratujące życie. Cytologia to proste i bezbolesne badanie będące podstawowym elementem profilaktyki raka szyjki macicy. Nowotwór ten każdego dnia zbiera swoje żniwo, szacuje się, że codziennie 5 kobiet umiera z powodu raka szyjki macicy. Najczęściej chorują kobiety pomiędzy 50 – 54 rokiem życia, jednak coraz częściej obserwowane są przypadki zachorowań wśród młodszych pacjentek. Rak szyjki macicy zdiagnozowany we wczesnym stadium jest całkowicie wyleczalny, dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyka. Z pewnością większość kobiet, choć raz zetknęła się z programami badań profilaktycznych bądź otrzymała zaproszenie na darmową cytologię. Niestety wciąż zbyt mało pacjentek (zaledwie jedna trzecia) zgłasza się na badania cytologiczne, wygrywa strach, obawa przed bólem oraz niechęć do wizyty u ginekologa. Warto, więc dokładnie prześledzić jak wygląda badanie cytologiczne i przekonać się, że tylko strach ma wielkie oczy. Cytologia – w jaki sposób pobierany jest wymaz? Wymaz do badania cytologicznego pobierany jest zwykle przez lekarza ginekologa podczas wizyty, może to zrobić również położna lub doświadczona pielęgniarka, zwłaszcza, gdy badanie wykonujemy w ramach przesiewowych programów wczesnego wykrywania raka szyjki macicy czy też w prywatnych laboratoriach. Zostaniemy poproszone o ułożeniu się na fotelu ginekologicznym, następnie lekarz bądź położna wprowadzają do pochwy wziernik o odpowiedniej wielkości, co pozwala na uwidocznienie szyjki macicy. Za pomocą specjalnej szczoteczki, kształtem dopasowanej do anatomii ciała kobiety, jednym ruchem pobierany jest wymaz z tarczy szyjki macicy oraz znajdującego się nieco głębiej kanału szyjki macicy. Warto przy tej okazji wspomnieć, że szczoteczka do pobierania wymazów cytologicznych musi spełniać surowe kryteria jakościowe, określane przez unijne dyrektywy. Dawniej do pobierania wymazów służył patyczek z nawiniętą watą czy też twarda szpatułka, co mogło powodować ból. Aktualnie do pobierania wymazów służy miękka, elastyczna szczoteczka, kształtem przypominająca trójząb, dzięki temu pobranie wymazu jest szybkie i bezbolesne. Ponadto pobrane komórki nie są zniszczone, dzięki czemu można dokładnie przeanalizować cały rozmaz. Należy, więc upewnić się, że osoba pobierająca wymaz przestrzega zaleceń i używa do tego celu rekomendowanych szczoteczek. W przeciwnym razie może okazać się, że wynik cytologii jest niemiarodajny, ponieważ komórki zostały źle pobrane bądź też uszkodzone w trakcie nanoszenia ich na szkiełko mikroskopowe. Cytologia – kiedy wykonać badanie? Cytologia to badanie wykorzystywane przede wszystkim w profilaktyce raka szyjki macicy. Czynnikiem bezpośrednio powiązanym z rozwojem nowotworu jest aktywne zakażenie wirusem HPV, przenoszonym drogą płciową, stąd też uważa się, że cytologia powinna być wykonywana obowiązkowo u każdej kobiety, która rozpoczęła aktywne życie seksualne. Nie oznacza to jednak, że stwierdzenie aktywnego zakażenia wirusem HPV jest równoznaczne z rozwojem nowotworu, wymagane są natomiast kontrolne badania cytologiczne. W jakich jeszcze sytuacjach wykonywane jest badanie cytologiczne? Kontrola leczenia zachowawczego bądź operacyjnego nadżerki szyjki macicy Kontrola stanu zdrowia u kobiet ciężarnych Ocena działania leków hormonalnych Podejrzenie stanów zapalnych pochwy Określenie terminu owulacji Jak wspominaliśmy powyżej cytologia jest obowiązkowa u kobiet aktywnych seksualnie, w związku z tym często pojawiającym się zagadnieniem jest wykonywanie badań cytologicznych u kobiet, które nie rozpoczęły współżycia. Ryzyko rozwoju nowotworu szyjki macicy jest u nich bardzo niskie, nie oznacza to jednak, że nie można wykonać badania cytologicznego u dziewicy. W takiej sytuacji lekarz używa małego wziernika, aby nie doszło do przerwania błony dziewiczej. Pozostaje pytanie, jak często wykonywać badanie cytologiczne? Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz American Cancer Society badanie cytologiczne powinno być wykonane: Po raz pierwszy u kobiet w wieku 21 lat, niezależnie od tego, kiedy rozpoczęły współżycie seksualne. Co dwa lata pomiędzy 21 a 29 rokiem życia Co 3 lata po ukończeniu 30 roku życia, pod warunkiem prawidłowych wyników poprzednich cytologii. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości badanie wykonuje się częściej, nawet, co roku. U kobiet po 70 roku życia, które nie mają uszkodzeń szyjki macicy oraz w ciągu ostatnich 10 lat nie miały nieprawidłowych wyników badania cytologicznego można zaprzestać wykonywania badań kontrolnych. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne podaje również w sowich zaleceniach grupę kobiet, u których badanie cytologiczne powinno być wykonywane raz w roku, są to: Pacjentki zakażone wirusem HIV Pacjentki przyjmujące leki immunosupresyjne Pacjentki zakażone wirusem HPV (tylko typy wysokiego ryzyka rozwoju nowotworu – HPV typ 16 oraz HPV typ 18) Pacjentki leczone w przeszłości z powodu raka szyjki macicy lub śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy Warto pamiętać, że w ramach aktualnych programów przesiewowych do walki z rakiem szyjki macicy bezpłatne badania cytologiczne przysługują kobietom w wieku 25-59 lat, które w ciągu ostatnich trzech lata nie miały wykonywanego badania cytologicznego. Tak wyselekcjonowana grupa wiekowa wynika z największego ryzyka rozwoju zmian nowotworach właśnie pomiędzy 25 a 59 rokiem życia. Bez względu na przedziały wiekowe wykonujmy badanie cytologiczne również przed 25 i po 59 roku życia! Cytologia – jak przygotować się do badania? Właściwe przygotowanie do badania cytologicznego pozwala na uzyskanie jak najlepszych jakościowo preparatów i minimalizuje ryzyko uzyskania nieefektywnych wyników. Przed wizytą u ginekologa pamiętajmy, więc o kilku zaleceniach: Badanie cytologiczne powinno być wykonane o najmniej 4 do po miesiączce i nie później niż 4 dni przed kolejną miesiączką, najlepszy czas na wykonanie badania to 10 – 18 dzień cyklu Na dwa dni przed planowaną cytologią powstrzymajmy się od współżycia seksualnego, irygacji pochwy oraz stosowania leków dopochwowych Badanie cytologiczne wykonuje się przed lub przynajmniej dzień po badaniu ginekologicznym i USG dopochwowym Cytologia na podłożu płynnym – nowy standard? Coraz częściej również w oficjalnych rekomendacjach pojawia się hasło cytologii na podłożu płynnym (LBC). Czy cytologia ta różni się od standardowego badania cytologicznego? Etap przygotowania pacjentki do badania oraz samego pobrania materiału jest identyczny dla cytologii tradycyjnej oraz cienkowarstwowej, różnica polega jedynie na postępowaniu z samym wymazem. W cytologii tradycyjnej materiał jest rozprowadzany na szkiełku, w przypadku cytologii na podłożu płynnym pobrany wymaz umieszcza się w pojemniku zawierającym płyn utrwalający. Pojemnik wraz z płynem i wymazem trafia do laboratorium, gdzie przygotowywane są preparaty do oceny mikroskopowej. Udowodniono, że efekty cytologii na podłożu płynnym są lepsze od tradycyjnego badania: Lepsza jakość uzyskiwanych preparatów a tym samym możliwa dokładniejsza ocena komórek nabłonkowych. Zastosowanie płynu pozwala oddzielić komórki krwi czy też śluzu (a więc zanieczyszczeń) od komórek nabłonkowych, dzięki temu na szkiełku do oceny znajdują się tylko interesujące Nas komórki. Możliwość wykorzystania pobranego materiału również do innych badań, w tym diagnostyki zakażenia wirusem HPV i Chlamydia trachomatis Większy odsetek wykrywanych zmian w komórkach nabłonkowych szyjki macicy Cena klasycznej cytologii waha się w granicach 30-50 zł, a cytologii na podłożu płynnym od 60 do 130zł. Ponadto cytologia na podłożu płynnym nie jest refundowana w ramach dostępnych programów profilaktycznych. Cytologia – wyniki Wynik badania cytologicznego może zostać przedstawiony w oparciu o dwie skale, skalę Pappanicolau oraz system Bethesda. Rekomendowany jest system Bethesda, ale w niektórych ośrodkach wciąż stosuje się skalę Pappanicolau, co ważne obie skale służą do wykrywania zmian nowotworowych, dlatego nie należy martwić się, który system został użyty przez lekarza lub diagnostę analizujących wymaz cytologiczny. W oparciu o skalę Bethesda, Nasz wynik może być następujący: Ze względu, na jakość uzyskanego preparatu: BI– rozmaz nadaje się do oceny cytologicznej (podaje się rodzaj komórek obecnych w rozmazie np. komórki kanału szyjki macicy, komórki zapalne, erytrocyty) BII – rozmaz nie nadaje się do oceny cytologicznej (źle wykonany rozmaz, nieprawidłowe pobranie materiału, złe utrwalenie pobranego materiału, zbyt dużo krwi) Ze względu na morfologię komórek: Brak zmian cytoonkologicznych (określany skrótem NILM) ASC-US – w rozmazie obecne są nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym znaczeniu ASC-H – w rozmazie obecne są nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego, nie można wykluczyć, że jest to stan przedrakowy (określany skrótem HSIL) LSIL – w rozmazie obecne są komórki wskazujące na zmianę śródnabłonkową niskiego stopnia zaawansowania HSIL – w rozmazie obecne są komórki wskazujące na zmianę śródnabłonkową wysokiego stopnia zaawansowania (określana skrótem CIN-2) CIS – w rozmazie obecne są komórki raka płaskonabłonkowego in situ (czyli w miejscu pobrania, inne określenie CIN3) AGC- w rozmazie obecne są nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego AIS – w rozmazie obecne są komórki raka gruczołowego in situ (czyli w miejscu pobrania, inne określenie CIN3) W oparciu o skalę Pappanicolau, Nasz wynik może być następujący: PAPPA I – inaczej pierwsza grupa, oznacza, że w rozmazie są tylko prawidłowe komórki PAPPA II – inaczej 2 grupa cytologii, oznacza, że w rozmazie oprócz prawidłowych komórek są komórki stanu zapalnego PAPPA III A – inaczej 3A grupa cytologii, oznacza, że w rozmazie jest duża ilość komórek stanu zapalnego, ale ich morfologia jest prawidłowa PAPPA IIIB – inaczej 3B grupa cytologii, oznacza, że w rozmazie pojawiają się komórki nieprawidłowej budowie (zachodzi początkowa neoplazja śródnabłonkowa, stan ten określamy mianem CIN2) PAPPA IV – inaczej 4 grupa cytologii, oznacza, że w rozmazie są komórki mogące świadczyć o raku przedinwazyjnym (inne określenie CIN3) PAPPA V – inaczej 5 grupa cytologii, oznacza, że komórki widoczne w rozmazie są najprawdopodobniej nowotworem szyjki macicy Nieprawidłowy wynik cytologii – co dalej? Każdy wynik cytologii wskazujący na obecność atypowych komórek nabłonkowych wymaga bezwzględnej dalszej diagnostyki. Nowotwór szyjki macicy rozwija się przez wiele lat, regularnie wykonywane badania cytologiczne pozwalają uchwycić zmiany we wczesnym stadium i zastosować odpowiednie leczenie. Wynik cytologii wskazujący na inwazyjnego raka (CIS, AIS czy też PAPPA V), pojawia się zwykle u kobiet niepoddających się regularnym badaniom cytologicznym Stwierdzenie zmian należących do CIN2 oraz CIN3 (niezależnie od zastosowanego systemu klasyfikacji) wymaga szybkiego pogłębienia diagnostyki i leczenia. Zwykle, aby potwierdzić rozpoznanie i bliżej przyjrzeć się zmianom wykonywane jest badania kolposkopii. Badanie to polega na oglądaniu szyjki macicy oraz pochwy pod mikroskopem. Badanie to jest bezbolesne, pozwala na pobranie wycinków ze zmienionych chorobowo miejsc i określenie, z jakim rodzajem zmiany mamy do czynienia. W przypadku wyników cytologii wskazujących na ASC-US oraz LSIL można również wykonać badanie kolposkopowe, jednak rekomendowanym przez PTG postępowaniem jest przeprowadzenie badania na obecność wirusa HPV oraz sprawdzenie czy w rozmazie cytologicznym obecne jest białko P16/Ki67. Jeśli wynik na obecność wirusa HPV lub białka P16/Ki67 jest ujemny, zaleca się powtórną cytologię za 6 miesięcy. W przypadku dodatniego wyniku wykonuje się badanie kolposkopowe i pobiera wycinki do analizy. Jeśli badanie kolposkopii nie potwierdza zmian o charakterze nowotworowym powtórną cytologię wykonuje się za około 6 miesięcy. Jak więc widzimy nieprawidłowy wynik cytologii nie musi oznaczać nowotworu! Pamiętajmy o tym i regularnie wykonujmy badania. Doktor nauk medycznych, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu na kierunku analityka medyczna (medycyna laboratoryjna). Aktualnie związana z Kliniką Hematologii i Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego, gdzie pracuje na stanowisku młodszego asystenta, na co dzień zajmując się diagnostyką genetyczną pacjentów z chorobami hematologicznymi. Aktywny uczestnik wielu konferencji naukowych oraz autor licznych publikacji naukowych, również tych o zasięgu międzynarodowym. Laureatka „Diamentowego Grantu” przyznanego przez Ministerstwo Nauki oraz Szkolnictwa Wyższego, w ramach, którego zrealizowała swoją pracę doktorską na Wydziale Lekarskim (Katedra Medycyny Sądowej) Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Wolne chwile spędza aktywnie, na rowerze bądź boisku do squasha. Medycyna to nie tylko praca, ale również pasja, dlatego wciąż poszerzam swoją wiedzę, uczestnicząc w różnych szkoleniach. Wiedza przekazywana za pośrednictwem Naszego serwisu ma przybliżyć medycynę każdemu pacjentowi i pozwolić odpowiedzieć na nurtujące pytania. Jeśli mają Państwo pytania, bądź interesuje Was dany temat, zapraszam do kontaktu mailowego.
Justyna Mazur analityk medyczny 10 sierpnia 2018. Test HPV DNA to metoda pozwalająca na wykrycie obecności brodawczaka ludzkiego, odpowiedzialnego m.in. za raka szyjki macicy. W przeciwieństwie do tradycyjnej cytologii, badanie umożliwia wykrycie wirusa HPV na wczesnym etapie rozwoju infekcji, a także w sytuacji, kiedy przebiega ona
© 2019
bakteriologia materiaŁ z drÓg moczowo-pŁciowych 50 zł ; bakteriologia materiaŁ z drÓg oddechowych (nos, gardŁo, oko 50 zł ; bakteriologia+mykologia wymaz z pochwy 100 zł ; bakteriologia-wymaz z pochwy, kanaŁu szyjki, cewki moczowe 70 zł ; biocenoza (czystoŚĆ pochwy) 44 zł ; grzybica – badanie powierzchniowe, dermatofity, grzyby
Rak szyjki macicy jest obecnie trzecim nowotworem u kobiet pod względem częstości zachorowań oraz czwartą przyczyną zgonów z powodu nowotworu u kobiet na świecie. Czasami nazywany jest cichym zabójcą kobiet. Dlaczego? Wynika to z tego, że nowotwór ten przez długi czas nie daje żadnych objawów. Gdyby rozpoznanie nastąpiło w pierwszym, bezobjawowym okresie u ponad 90% kobiet można by uzyskać całkowite jest Towarzystwo Ginekologów i Położników uważa, że przy prawidłowym wyniku cytologii i DNA HPV* możemy wykonywać badania przesiewowe raz na 5 lat. Natomiast według programu profilaktyki raka szyjki macicy ustalonego przez Narodowy Fundusz Zdrowia profilaktyka to cytologia raz na 3 lata u kobiet między 25-59 rokiem życia.*Zakażenie onkogennymi typami wirusa HPV jest najważniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka szyjki macicy. Badanie DNA HPV pozwala na rozpoznanie zakażenia oraz określenie część ginekologów w Polsce co raz częściej zaleca kobietom wykonanie cytologii raz w rozpocząć badania profilaktyczne w przeciągu roku od rozpoczęcia współżycia. Dlaczego? Ponieważ czułość cytologii w najlepszym wypadku: dobrze pobrany materiał, prawidłowo przechowywany, odpowiednie laboratorium – sięga 70%.Cytologia może być wykonana na dwa sposoby:– Cytologia klasyczna – ginekolog lub położna pobiera specjalną szczoteczką wymaz z szyjki macicy i umieszcza go bezpośrednio na szkiełku mikroskopowym, następnie materiał jest utrwalany specjalnym preparatem.– Cytologia płynna (LBC) – procedura pobrania wygląda tak samo jak w przypadku cytologii klasycznej, różnica polega na tym, że cała szczoteczka, którą został pobrany materiał jest umieszczana w płynie utrwalającym w specjalnym pojemniku i w całości przekazywana do laboratorium. Dużą zaletą jest to, że z pobranego materiału można dodatkowo wykonać typowanie DNA cytologii nie musimy się specjalnie przygotowywać. Wskazana jest normalna codzienna higiena przed badaniem. Nie zaleca się stosowania leków dopochwowych oraz płukania pochwy. Na 48h przed nie należy do dnia cyklu, to ważne jest aby cytologia była pobrana co najmniej 5 dni po lub 5 dni przed miesiączką – generalnie każdego dnia cyklu kiedy nie ma u każdej kobiety, która jest nosicielem wirusa HPV rozwinie się rak szyjki macicy – ryzyko jest większe i kobieta powinna pilnować badań profilaktycznych. U kogo jest zalecane typowanie HPV?Na pewno u kobiet, które mają nieprawidłowy wynik cytologii. Wynik pozytywny oznacza, ze pacjentka jest zakażona wirusem HPV. W takiej sytuacji wskazane jest wykonanie typowania dla identyfikacji typu wirusa – istotne jest czy należy on do grupy wysokiego ryzyka onkologicznego. Jeśli tak, należy zaplanować kolejne badania, tak by kontrolować przebieg zakażenia. Infekcja wirusem HPV nie oznacza, że pacjentka zachoruje na raka szyjki macicy– u większości kobiet infekcja ustąpi samoistnie w ciągu 2 do 6 miesięcy. Jeśli infekcja nie ustąpi, wskazane jest poddanie się programowi klasyczną oraz płynną wraz z badaniem DNA HPV mogą Panie wykonać w Centrum Medycznym przypadku pytań zachęcamy do kontaktu z Naszą położną – Zuzanną Bankowiak pod numerem telefonu 504 600 698 lub mailowo @
Lekarz tłumaczy, o czym świadczy obecność komórek endocerwikalnych. Komórki endocerwikalne to komórki wyściełające kanał szyjki macicy. Ich obecność w badaniu cytologicznym jest stanem prawidłowym. Cytologia jest badaniem skriningowym wykonywanym w celu profilaktyki raka szyjki macicy. Pozwala na wczesne wykrycie stanów
CYTOLOGIA Badanie cytologiczne jest szybkim i bezbolesnym narzędziem skriningowym szyjki macicy. Jest stosunkowo tanim badaniem więc zasadne jest kontrolowanie swojego stanu zdrowia 1x/rok, zwłaszcza u Pacjentek z grupy podwyższonego ryzyka rozwoju raka szyjki macicy (np. palących papierosy). Na badanie cytologiczne najlepiej zgłosić się w I fazie cyklu, po całkowitym ustaniu krwawienia miesiączkowego. Jaka jest różnica między cytologią konwencjonalną (pobieraną na szkiełko) a cienkowarstwową (LBC)? Cytologia klasyczna W trakcie tradycyjnej cytologii pobrany przy użyciu szczoteczki wymaz, rozprowadza się na szkiełku i natychmiast zabezpiecza przy użyciu utrwalacza cytologicznego. Używa się w tym celu różnych rodzajów szczoteczek, dobieranych indywidualnie w zależności od budowy szyjki macicy, stanu hormonalnego narządu czy po uwzględnieniu danych z wywiadu np. o przebytych zabiegach na szyjce – w badaniu niespecjalistycznym (skriningowym) zwykle przy użyciu tradycyjnej szczoteczki. Nigdy nie jest możliwe rozprowadzenie na szkiełku całego pobranego materiału czy równomierne rozprowadzenie materiału, a dodatkowo opóźnienie w utrwaleniu materiału skutkuje wyschnięciem części materiału, który staje się niemożliwy do oceny = niediagnostyczny (w opisie cytologii pojawia się pojęcie „cytoliza”). Dodatkowo materiał może być zanieczyszczony pobranym śluzem lub krwią co uniemożliwia właściwą ocenę. Cytologia cienkowarstwowa Cytologia cienkowarstwowa (LBC – Liquid Based Cytology = na podłożu płynnym) polega na pobraniu wymazu przy użyciu szczoteczki – wachlarzyka, po czym cały materiał, łącznie ze szczoteczką przenosi się do pojemnika z płynnym utrwalaczem (specjalne zestawy pobraniowe) i następnie podlega obróbce w laboratorium cytologicznym. Mamy możliwość uniknięcia wysuszenia preparatu, utraty części pobranych komórek czy nierównomiernego rozprowadzenia materiału. Tym samym zwiększa się czułość badania i niezmiernie rzadko zachodzi konieczność powtórzenia badania, co skraca czas i koszty diagnostyki. Ogromną zaletą tej metody jest możliwość wykonania dodatkowych badań (np. typowanie HPV) z tej samej próbki w ciągu 30 dni po jej pobraniu. Metoda ta daje jednak niewielkie ograniczenia, ponieważ wyklucza możliwość użycia innych niż ‘wachlarzyk’ rodzajów szczoteczek co jest istotne przy pobieraniu cytologii celowanej czy chociażby u Pacjentek z rozległą ektopią gruczołową (tzw. „nadżerką”). Jest to metoda mniej więcej dwukrotnie droższa niż cytologia konwencjonalna. Przy wyborze metody skriningu cytologicznego należy się kierować preferencjami Pacjentki lub/i doświadczeniem ginekologa prowadzącego, który pomoże w doborze odpowiedniej metody.
Wymaz z pochwy - przebieg, wskazania, interpretacja wyników. Wymaz z pochwy a cytologia. Wymaz z pochwy jest badaniem przeprowadzanym w gabinecie ginekologicznym. Stosuje się go w celu ocenienia flory bakteryjnej pochwy i wykrycia przyczyny stanu zapalnego,którą mogą być bakterie lub grzyby. Wymaz z pochwy w ciąży należy do badań
Rak szyjki macicy to jeden z nielicznych nowotworów, którego wykrycie jest we wczesnym stadium stosunkowo łatwe. Jest to możliwe dzięki regularnie wykonywanemu badaniu cytologicznemu. Fot. Depositphotos Zanim będzie za późno Jak wynika z danych Narodowego Funduszu Zdrowia, rak szyjki macicy jest szóstym co do częstości występowania nowotworem u kobiet w Polsce. Z powodu zaniedbań badań kontrolnych w Polsce 60% raka szyjki macicy rozpoznaje się dopiero w drugim i trzecim stopniu zaawansowania, kiedy leczenie jest mniej skuteczne. Kobiety niestety zgłaszają się do lekarza wtedy, gdy dolegliwości stają się coraz bardziej uciążliwe i niepokojące – pierwszy etap choroby przebiega bezobjawowo i jego wykrycie jest możliwe tylko dzięki regularnym badaniom profilaktycznym. W Polsce co roku na raka szyjki macicy zapada 4000 kobiet, połowa z nich umiera tylko dlatego, ze za późno zgłosiła się do lekarza! Najpopularniejszą metodą badania prowadzącego do wykrycia choroby jest badanie cytologiczne – przemawiają za nim niski koszt i wysoka skuteczność. Badanie cytologiczne robimy co rok! Cytologia jest badaniem powszechnie dostępnym w każdej poradni ginekologicznej stosunkowo niedrogim – jej koszt to około 25-65 zł, a raz na trzy lata jest refundowana przez NFZ. Zdaniem lekarzy specjalistów, aby skutecznie przeciwdziałać chorobom dróg rodnych, każda z nas powinna wykonywać cytologię przynajmniej raz w roku. Aby wyrobić sobie dobry nawyk możemy umawiać się na badanie np. w terminie bliskim urodzin i co rok powtarzać je w tym samym czasie - w ramach prezentu dla zdrowia. Co może wpłynąć na rozwój raka szyjki macicy? Na rozwój raka szyjki macicy może mieć przede wszystkim infekcja wirusem HPV, stosowana przez wiele lat antykoncepcja hormonalna, jak również wiek - największy odsetek zachorowań jest wśród kobiet pomiędzy rokiem życia. Może mieć również znaczenie wczesne rozpoczęcie życia seksualnego oraz duża liczba partnerów seksualnych. Innymi czynnikami są: duża liczba porodów, predyspozycje genetyczne, palenie papierosów oraz nieprawidłowości stwierdzone podczas wcześniejszych badań cytologicznych. Na rozwój raka szyjki macicy mogą mieć wpływ również nawracające infekcje pochwy. Na czym polega cytologia? Cytologia to badanie przeprowadzane przez ginekologa, pozwalające na ocenę stanu szyjki macicy oraz na wykrycie wszystkich zachodzących w niej zmian, np. stanu zapalnego, nadżerki czy raka. Poniżej prezentujemy na czym polega badanie cytologiczne. 1. Za pomocą specjalnej szpatułki/szczoteczki, pobierane są komórki wchodzące w skład nabłonka pokrywającego narząd rodny (szyjkę macicy). 2. Pobrane komórki rozprowadzane są na szkiełku mikroskopowym, a następnie wymaz zostaje utrwalony specjalnym preparatem. 3. Szkiełko zostaje poddane procesowi barwienia, tak aby uwidocznić morfologię naniesionych komórek, a następnie wybarwione komórki oceniane są pod mikroskopem. 4. Ostatnim etapem badania cytologicznego jest ocena pobranego wymazu. W zależności od wyniku, lekarz ginekolog podejmuje decyzje o dalszym postępowaniu. Pierwszą cytologię powinno się zrobić pomiędzy 20–25 rokiem życia lub po rozpoczęciu współżycia seksualnego. Przed badaniem lekarz powinien przeprowadzić z pacjentką wywiad oraz wypełnić ankietę, która składa się z metryczki oraz podstawowych informacji odnośnie stanu zdrowia, należy podać: datę ostatniej miesiączki, informacje odnośnie przyjmowanych leków, informacje o przebytych zabiegach chirurgicznych w obrębie układu moczowo-płciowego, historię chorób w rodzinie, informacje o ilości oraz rodzaju przebytych przez pac jętkę porodów, daty oraz wynik poprzedniej cytologii. Pozyskane od pacjentki informacje pozwolą wstępnie ustalić, czy znajduje się ona w grupie ryzyka. Jak się przygotować do badania cytologicznego? Na badanie najlepiej zgłosić się co najmniej dwa dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż dwa dni przed rozpoczęciem miesiączki. Cytologię powinno się robić co najmniej jeden dzień po badaniu ginekologicznym lub USG dopochwowym. Przed pobraniem wymazu nie należy stosować żadnych leków dopochwowych, dopochwowych środków plemnikobójczych czy preparatów do irygacji. Dobę przed cytologią powinno się zrezygnować ze współżycia płciowego. Przed badaniem należy również zadbać o odpowiednią higienę (dokładne umycie zewnętrznych narządów rodnych) i włożyć wygodne ubrania. Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o badaniu cytologicznym oraz jego wynikach, a także poszerzyć swoją wiedzę odnośnie profilaktyki infekcji i zakażeń pochwy, zajrzyj na stronę fot. Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Cytologia płynna a cytologia konwencjonalna. Poznaj różnice. Cytologia pozwala na mikroskopowe zbadanie komórek. Polega na pobieraniu ich ze śluzówki tarczy i kanału szyjki macicy. Umożliwia wykrycie etapów przedrakowych i raka szyjki macicy we wczesnej fazie. Dzięki temu znacznie wzrasta prawdopodobieństwo zastosowania leczenia
Dzięki profilaktyce udało się w Polsce istotnie zmniejszyć zachorowalność i umieralność z powodu raka szyjki macicy. Wykonywanie regularnych badań cytologicznych pozwala na wykrycie choroby we wczesnym stadium i zahamowanie jej dalszego rozwoju. Cytologia to wymaz z szyjki macicy, który pozwala na ocenę jej stanu i wykrycie niepokojących zmian lub nieprawidłowości. Badanie jest bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut. W jego trakcie lekarz lub położna umieszcza wziernik w pochwie, po czym pobiera komórki z tarczy oraz kanału szyjki macicy przy pomocy specjalnej szczoteczki. Następnie rozmaz jest nakładany na szkiełko cytologiczne i przekazywany do oceny mikroskopowej. Badanie cytologiczne to obecnie nadal najpopularniejsza metoda profilaktyki raka szyjki macicy. – Umożliwia ono wczesne wykrycie stanów przedrakowych i wdrożenie skutecznego leczenia. To zabezpiecza kobietę przed rozwojem tzw. inwazyjnej postaci nowotworu, kiedy leczenie jest już o wiele mniej efektywne – zaznacza profesor Andrzej Nowakowski, kierownik Centralnego Ośrodka Koordynującego Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w Centrum Onkologii w Warszawie. Prof. Nowakowski podkreśla, że to właśnie upowszechnienie regularnych badań cytologicznych sprawiło, że rak szyjki macicy, który w latach 50. ubiegłego wieku był najczęstszym złośliwym nowotworem kobiecym w Polsce, obecnie zajmuje dopiero 6-7 miejsce na liście. Jednak nadal sytuacja nie jest tak dobra jak np. w Skandynawii czy w niektórych krajach Europy Zachodniej. - Rocznie notujemy ok. 2700 zachorowań i 1600 zgonów z powodu raka szyjki macicy. Dane te są nadal wyższe (w przeliczeniu na populację kobiet) niż średnia w tzw. starej Unii Europejskiej. Chcielibyśmy dorównać do tej czołówki europejskiej, do takich krajów jak Finlandia, Holandia czy Wielka Brytania, gdzie zarówno zachorowalność jak i umieralność z powodu raka szyjki macicy jest nadal dużo niższa niż w Polsce – mówi prof. Nowakowski. W Polsce od 2006 r. działa program profilaktycznych badań cytologicznych obejmujący kobiety od 25 do 59 roku życia. Bezpłatna cytologiaprzysługuje tej grupie raz na 3 lata. – Niestety zgłaszalność do programu nadal jest niska i nie przekracza 20 procent – podkreśla prof. Nowakowski. Dodaje jednak, że z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że ponad 70 proc. Polek w niektórych grupach wiekowych (np. pomiędzy 30-40 regularnie poddaje się badaniom cytologicznym, korzystając nie tylko z programu, lecz także z prywatnej opieki medycznej lub badań oferowanych poza programem przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Niestety brak kompleksowego systemu rejestracji badań profilaktycznych uniemożliwia pełną ocenę objęcia populacji badaniami oraz identyfikację i dotarcie do grup ryzyka czyli kobiet, które bardzo rzadko lub wcale nie korzystają z badań. Zgodnie ze standardami europejskimi cytologia w Polsce – we wspomnianym programie profilaktyki – oferowana jest raz na 3 lata, natomiast jeżeli kobieta należy do grupy ryzyka (np. jest zakażona wirusem brodawczaka ludzkiego) ma prawo do darmowej cytologii raz w roku. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego czyli HPV (z ang. Human Papilloma Virus) stanowi podstawową przyczynę rozwoju złośliwego nowotworu szyjki macicy. Dlatego oprócz cytologii do wczesnej diagnostyki tej choroby zaczęto wykorzystywać również badania molekularne w kierunku wirusa HPV. - Cytologia ma swoje ograniczenia, tzw. czułość badania oceniana jest na maksymalnie 70-80 proc. Oznacza to, że na 10 pacjentek ze stanem przedrakowym szyjki macicy, 3 będą miały wynik fałszywie ujemny – mówi prof. Nowakowski. Ekspert podkreśla, że w przypadku badań molekularnych w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego, czułość sięga ponad 90 proc. – Mamy nadzieję, że w najbliższych miesiącach w Centrum Onkologii rozpoczniemy pilotaż, który będzie miał za zadanie porównanie efektów zastosowania badań cytologicznych, które są nadal standardem, do tych nowych technologii – zapowiada ekspert. Paulina Pomianowska dla Czytaj też:Unikasz lekarza? Te badania musisz zrobić chociaż raz w roku. Chodzi o twoje życie Źródło: Serwis Zdrowie PAP
Krwawienie z kanału szyjki macicy podczas pobierania cytologii – odpowiada Lek. Izabela Ławnicka. Nadżerka szyjki macicy i krwawienie podczas pobierania cytologii – odpowiada Lek. Bianka Małczuk. Obfite krwawienie po cytologii 7 tydzień ciąży – odpowiada Redakcja abcZdrowie. Ektopia w cytologii a plamienia – odpowiada Małgorzata
Peter Dazeley/getty images Cytologia jest bezbolesnym badaniem ginekologicznym umożliwiającym wykrycie wczesnego stadium raka szyjki macicy. W medycynie zaczęto wykorzystywać ją w 1942 roku. Stała się standardem w diagnostyce chorób kobiecych. Choć wykonuje się ją między 10 a 20 dniem cyklu, wiele kobiet nie wie, czy przed cytologią można współżyć. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badanie cytologiczne należy przeprowadzać przynajmniej raz na 3 lata. Nie powinno się jednak wykonywać cytologii po stosunku. Dlaczego? Cytologia – co to za badanie? Cytologia, nazywana również rozmazem szyjkowym, to jedno z podstawowych ginekologicznych badań diagnostycznych. Pobranie materiału i obejrzenie go pod mikroskopem umożliwia rozpoznanie wczesnego stadium raka szyjki macicy. Na zachorowanie narażone są szczególnie kobiety między 25 a 65 rokiem życia, zwłaszcza te, które nie badają się regularnie. W Polsce raka szyjki macicy diagnozuje się u około 10 kobiet dziennie, z czego połowa umiera, dlatego niezbędne są regularne badania profilaktyczne refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Cytologię wykonuje się od 1942 roku. Wówczas została opisana i opatentowana przez greckiego lekarza. George Papanicolaou, bo o nim mowa, zmarł w 1962 roku, gdy cytologię traktowano już jako standardowe badanie przeprowadzane w celu rozpoznania i leczenia kobiecych chorób nowotworowych. Kiedy i jak często wykonuje się badanie cytologiczne? Cytologia powinna być obowiązkowym badaniem każdej kobiety, która rozpoczęła współżycie. Zaleca się ją szczególnie paniom z zaburzeniami hormonalnymi oraz z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku nowotworów, jak również zmieniającym często partnerów seksualnych. Powinno się ją wykonywać co roku przez 4 lata z rzędu, jeśli kobieta jest młoda i aktywna seksulanie. Później cytologię ponawia co 3 lata (nie rzadziej, zwłaszcza jeżeli pacjentka jest w grupie ryzyka). Badanie rozmazu szyjkowego przeprowadza się między 10 a 20 dniem cyklu, ponieważ to najbardziej optymalny termin do pobrania materiału. W tym okresie w organizmie kobiety jest bowiem największy poziom estrogenów, co wiąże się jednocześnie z lepszą czystością fizjologiczną pobranego wymazu. Zobacz film: Cytologia Cytologia a współżycie – przygotowanie do badania Konkretny termin umożliwiający pobranie wymazu to nie jedyny wymóg, jeśli chodzi o przygotowanie do tego badania. Zgodnie ze wskazówkami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego nie zaleca się wykonywania cytologii po stosunku, ponieważ pobrany materiał byłby mocno zanieczyszczony, a wynik badania niewiarygodny. Kobieta, która przychodzi na cytologię, nie powinna współżyć co najmniej 24 godziny przed planowanym badaniem. Ponadto: materiał pobiera się najwcześniej 2 dni po miesiączce oraz najpóźniej na 2 dni przed menstruacją; kobieta musi zrezygnować z używania globulek dopochwowych już na 4 dni przed rozmazem; cytologii nie wykonuje się bezpośrednio po ginekologicznym badaniu dopochwowym; nie zaleca się przeprowadzania irygacji w dniu badania. Rozmazu szyjkowego nie powinno się również wykonać, jeśli pacjentka współżyła z prezerwatywą, ponieważ lateks obecny w jej składzie ma wpływ na czystość materiału. Współżycie po badaniu cytologicznym nie jest zabronione, ale pacjentka powinna zaczekać ze stosunkiem przynajmniej kilka godzin od chwili pobrania materiału. Przebieg badania cytologicznego Badanie cytologiczne trwa zaledwie kilka minut i jest zupełnie bezbolesne. Rozpoczyna się od założenia wziernika pacjentce, która leży na fotelu ginekologicznym. Dzięki temu można ocenić stan szyjki macicy jeszcze przed pozyskaniem materiału do badania. Pobrany za pomocą szpatułki wymaz nanosi się na wcześniej przygotowane szkiełko i utrwala przy pomocy środka o działaniu antyseptycznym. Przygotowany w ten sposób rozmaz trafia do laboratorium, gdzie będzie poddany badaniu mikroskopowemu. Na wynik czeka się 10–14 dni roboczych. Jak interpretować wyniki cytologii? W Polsce wyniki cytologii podaje się w pięciostopniowej skali Papanicolaou. Interpretuje się je w następujący sposób: grupa I – jest prawidłowa. W rozmazie dominują zdrowe komórki nabłonka; grupa II – w pobranym materiale zauważa się komórki atypowe, ale mimo tego wynik jest uznawany za prawidłowy. Konieczne jest powtórzenie badania w terminie wyznaczonym przez ginekologa; grupa III – jest uważana za wynik dodatni, co oznacza, że badanie należy powtórzyć, ponieważ w pobranym materiale obecne są komórki dysplastyczne (tzw. stan przednowotworowy); grupa IV – w obrazie mikroskopowym stwierdza się obecność komórek atypowych, które mogą mieć charakter złośliwy. Taki wynik wymaga ponowienia badania i dodatkowej diagnostyki; grupa V – w wymazie obecne są liczne komórki atypowe, co może wskazywać na zaawansowany nowotwór. Grupa V nie jest wyrokiem, a jedynie komunikatem, że w organizmie kobiety może się dziać coś niepokojącego. Bibliografia: 1. i wsp., Rekomendacje dotyczące diagnostyki i leczenia płaskonabłonkowych zmian śródnabłonkowych szyjki macicy na podstawie wytycznych CAP/ASCCP, [w:] „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2016, tom 1, nr 3, s. 130–137.
. gy5ghpa7ci.pages.dev/973gy5ghpa7ci.pages.dev/195gy5ghpa7ci.pages.dev/71gy5ghpa7ci.pages.dev/936gy5ghpa7ci.pages.dev/946gy5ghpa7ci.pages.dev/288gy5ghpa7ci.pages.dev/258gy5ghpa7ci.pages.dev/123gy5ghpa7ci.pages.dev/552gy5ghpa7ci.pages.dev/13gy5ghpa7ci.pages.dev/544gy5ghpa7ci.pages.dev/367gy5ghpa7ci.pages.dev/707gy5ghpa7ci.pages.dev/171gy5ghpa7ci.pages.dev/854
cytologia a wymaz z szyjki macicy różnica
